U zbiegu ulic 3 Maja i Pi?sudskiego wznosz? si? pot??ne zabudowania ko?cio?a i klasztoru pobernardy?skiego

Ko?ció? i klasztor pobernardy?ski jako jedyny z zabytków Przasnysza wpisany zosta? na list? Kanonu Krajoznawczego Polski. Inicjatorem budowy zespo?u klasztornego by? brat ?w. Stanis?awa, chor??y ciechanowski Pawe? Kostka (1549-1607). W 1586 r. uzyska? on od papie?a Sykstusa V pozwolenie na sprowadzenie do Przasnysza zakonu Bernardynów. Na budow? ko?cio?a i klasztoru Pawe? przeznaczy? ca?e swoje dobra rodzinne w Rostkowie (w 1594 r. po ?mierci matki sprzeda? ojcowizn? swemu kuzynowi, wojewodzie p?ockiemu Grzegorzowi Zieli?skiemu). Budowa, rozpocz?ta w 1588 r. pod kierunkiem nieznanego architekta, na miejscu dawnego ko?cio?a szpitalnego ?w. Jakuba Aposto?a, trwa?a do 1618 r. Przed 1607 r. z funduszów El?biety Mostowskiej dobudowano do ko?cio?a od strony po?udniowej kaplic? ?w. Anny. Konsekracji ko?cio?a dokona? w 1635 r. sufragan p?ocki Stanis?aw Starczewski. Zabudowania klasztorne wzniesiono staraniem Jana Nowodworskiego i jego ?ony Barbary z Kretkowskich (ostatecznie uko?czono je dopiero w 1671 r.) W czasie potopu szwedzkiego ko?ció? zosta? spl?drowany. Naje?d?cy zabili o. Stanis?awa Janarowskiego, za? diakona Felicjana z Sulmierzyc zam?czyli w s?siednim Karbówku. Bernardyni u?ytkowali ko?ció? i klasztor do kasaty w 1864 r. Prowadzili ciesz?c? si? renom? szko?? m?sk?, posiadali bogat? bibliotek?, z której zasobów korzysta? m.in. Joachim Lelewel. Kilku zakonników zaanga?owa?o si? w dzia?alno?? patriotyczn? podczas powstania styczniowego.

Po 1864 r. ko?ció? by? zarz?dzany przez rektora, a klasztor przeznaczono na cele ?wieckie. W czasie I wojny ?wiatowej obiekty te by?y wielokrotnie niszczone. Od 1916 r. prace konserwatorskie przy ko?ciele i klasztorze prowadzili z ramienia Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przesz?o?ci Kazimierz Skórewicz i Kazimierz To??oczko. W 1923 r. ko?ció? i zabudowania klasztorne przej?li sprowadzeni z W?och zakonnicy ze Zgromadzenia M?ki Jezusa Chrystusa – pasjoni?ci. Zgromadzenie M?ki Jezusa Chrystusa zosta?o za?o?one przez ?w. Paw?a od Krzy?a w 1720 r. we W?oszech. Pasjoni?ci s? zakonem kontemplacyjno-apostolskim. Zasadniczym powo?aniem zgromadzenia jest szerzenie kultu M?ki Pa?skiej. Do Polski pasjoni?ci przyjechali na wyra?ne ?yczenie papie?a Piusa XI, który przed powo?aniem na Stolic? Piotrow? by? nuncjuszem w Warszawie. Wcze?niej dwaj zakonnicy: o. Juliusz Dzidowski i br. Kazimierz Staszewski odwiedzili wszystkie miejsca proponowane zgromadzeniu przez polskich biskupów. Ostatecznie pasjoni?ci wybrali Przasnysz; wp?yw na t? decyzj? mia?y szczególne starania podejmowane przez abpa p?ockiego Antoniego Juliana Nowowiejskiego. 17 czerwca 1923 r. nast?pi?o przej?cie klasztoru w Przasnyszu przez pasjonistów w obecno?ci delegata genera?a zakonu. Pierwszym prze?o?onym klasztoru zosta? W?och o. Bart?omiej Rapetti. Pasjoni?ci kontynuowali odbudow? ko?cio?a i klasztoru ze zniszcze? wojennych. W l. 1924-28 zrekonstruowano dach i strop ko?cio?a oraz pó?nocne i cz??ciowo pozosta?e skrzyd?a klasztoru. Do 1939 r. powsta?y na terenie Polski jeszcze dwie placówki pasjonistów: w Sadowiu k. Ostrowa Wielkopolskiego i w Rawie Mazowieckiej. W okresie okupacji hitlerowskiej siedmiu zakonników z przasnyskiego konwentu zosta?o wywiezionych do obozu koncentracyjnego w Dzia?dowie i tam zamordowanych. Niemcy zamienili ko?ció? na spichlerz, a budynki klasztorne na szpital i wi?zienie. Rozebrali te? zabytkowe ogrodzenie z XVIII w. i kapliczk?-rotund? ?w. Wawrzy?ca z 1615 r. Po wojnie ko?ció? i zabudowania klasztorne by?y wielokrotnie remontowane. Przez wiele lat mie?ci?o si? tu wy?sze seminarium zakonne. W 1982 r. ko?ció? sta? si? o?rodkiem parafii pw. ?w. Stanis?awa Kostki.

Ko?ció? ?w. ?w. Anny i Jakuba to jeden z najpó?niejszych ko?cio?ów gotyckich w Polsce, powtarzaj?cy uk?ad macierzystej ?wi?tyni w Bydgoszczy z lat 1545-1552. Nawa jest czteroprz?s?owa, z prostok?tn? kaplic? od po?udnia, prezbiterium nieco w??sze, dwuprz?s?owe, zamkni?te trójbocznie. Od strony pó?nocnej ko?cio?a, przy styku nawy z prezbiterium, wznosi si? 32-metrowa, czworoboczna wie?a. Jej budow? uko?czono w 1635 r. ?ciany ko?cio?a s? oszkarpowane, a du?e okna zamkni?te ostro?ukowo. We wschodniej ?cianie prezbiterium znajduje si? ostro?ukowa wn?ka i okno koliste, w elewacji po?udniowej kaplicy – du?a, kolista, otynkowana blenda. Pi?kne s? gotyckie szczyty nawy i kaplicy ze sterczynami i wimpergami o kolistych prze?roczach. Ok. 1637 r. wystawiono przed fasad? ko?cio?a nisk? krucht?, wysuni?t? ku po?udniowi oraz pomieszczenie mi?dzy krucht? i kaplic?, z wej?ciem na kolist? wie?yczk? schodkow?. Elewacja po?udniowa kruchty i pomieszczenia przy kaplicy zwie?czona zosta?a szczytem, przekszta?conym w 1923 r., w którego dolnej strefie zwraca uwag? zegar s?oneczny. Nad wej?ciem do kruchty znajduje si? tablica piaskowcowa z napisem ?aci?skim po?wi?conym fundacji Jana i Barbary Nowodworskich. Wy?ej, w przeszklonej wn?czce umieszczono ludow? figurk? Matki Boskiej Sk?pskiej.